کارگزاری بورس چیست؟
کارگزاری بورس چیست؟
ٖ
همواره یکی از دغدغه‌های افراد حاضر در هر جامعه‌ای افزایش سود حاصل از سرمایه‌گذاری است و این مسئله موجب می‌شود که افراد به ارزیابی گزینه‌های مختلف سرمایه‌گذاری جهت ورود به آن باشند. تا مدت‌ها عموم افراد حاضر در جامعه ما از بانک و ملک به عنوان گزینه‌های اصلی سرمایه‌گذاری خودشان یاد می‌کردند اما از سال ۱۳۸۸ به بعد با توجه بیشتر دولتمردان بر بازار بورس به تدریج توجه بخش بیشتری از جامعه ایرانی به بورس جلب شده است. در این مقاله به نقش کارگزاری در معاملات بازار بورس و اهمیت حضور این نهاد مالی در بازار سرمایه می‌پردازیم و به این پرسش پاسخ خواهیم داد که کارگزاری بورس چیست؟ و چه خدماتی را ارائه می دهند؟
یک مطلب جالب دیگر بخوانید: بهترین کارگزاری های بورس سهام تهران
★ نقش کارگزاری در معاملات بازار سهام چیست؟
بیمه، بانک و بورس سه ضلع اصلی اقتصاد را در یک کشور تشکیل می‌دهند. در کشور ما با توجه به گستردگی نقش بانک‌ها عامه مردم شناخت اولیه خوبی را از جایگاه بانک و شیوه سرمایه‌گذاری از طریق بانک به دست آورده‌اند و به تازگی با گسترش مبحث بیمه عمر و سرمایه‌گذاری از طریق رسانه‌های جمعی مردم با حوزه فعالیت‌های بیمه‌ای نیز شناخت مناسبی پیدا کرده‌اند. همان‌طور که شما جهت افتتاح حساب بانکی به یکی از شعب بانک‌های مورد تائید بانک مرکزی و یا جهت اخذ یکی از خدمات صنعت بیمه به شعب شرکت‌های بیمه مورد تائید بیمه مرکزی مراجعه می‌فرمایید، برای ورود به بورس و سرمایه‌گذاری در آن بایستی به یکی از کارگزاری‌های مورد تائید سازمان بورس و اوراق بهادار مراجعه نمایید. در واقع شما با مراجعه به کارگزاری بورس بایستی فرم‌های تعریف‌شده توسط سازمان را پر نموده و هم‌چنین در سامانه سجام ثبت‌نام نمایید و پس از آن طی دو روز کاری کدی یکتا برای شما صادر می‌گردد که به کد بورسی معروف است.
پس از صدور این کد شما می‌توانید اقدام به خرید و فروش سهام در بازار بورس نمایید. در واقع کارگزاران بورس به‌عنوان واسطی می‌باشند تا شما بتوانید به‌راحتی معاملات بازار را انجام دهید(توجه فرمایید که ثبت‌نام در کارگزاری‌ها به صورت رایگان انجام می‌گیرد و تنها بابت ثبت‌نام در سامانه سجام از شما مبلغی دریافت می‌گردد). شما از طریق سامانه معاملات آنلاین، اینترنتی یا حضوری درخواست خود را ثبت نمایید و پس‌ازآن کارگزاری به نمایندگی از شما در بازار معامله را به انجام می‌رساند. برای درک بهتر نقش کارگزاری فرض کنید که کارگزاری‌ها نبودند؛ در این صورت شما برای انجام معاملات در بازار سهام مجبور بودید در ساعات فعالیت بازار، دائماً در ساختمان مرکزی بورس واقع در خیابان حافظ حاضر می‌شدید و در بین جمعیت انبوه معامله گران که در حال حاضر بیش از یک‌میلیون نفر می‌باشند حاضر شده و درخواست خود را در همهمه موجود اعلام می‌کردید و حالا ممکن بود تلاش شما به نتیجه برسد درحالی‌که با وجود کارگزاری‌ها شما به راحتی در قیمت و تعداد مدنظر خود سفارش را ثبت نموده و پس از آن تمامی فعالیت‌ها به‌صورت خودکار انجام می‌گیرد و خرید یا فروش انجام می‌گیرد. بنابراین نقش کارگزاری‌ها لازمه فعالیت و حیات و گسترش بازار سرمایه است و این موضوع برای تمامی اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی صادق است.
حال کارگزاری‌ها در قبال خدمات معاملاتی مزبور، مبلغی تحت عنوان کارمزد معاملاتی را از شما دریافت می‌کنند. توجه فرمایید که کارمزد معاملات پس از خرید یا فروش انجام‌شده از حساب شما کسر می‌گردد و از این دریچه دغدغه‌ای بابت انجام امور اداری تکمیل فرم‌های پرداخت کارمزد در طی یک ماه یا یک سال وجود ندارد. هم‌چنین طبق قانون بابت فروش سهام معادل ۰٫۵ درصد ارزش فروش سهام( و نه سود حاصله برای شما) به صورت خودکار کسر می‌گردد. یک سؤال ممکن است پیش بیاید و آنکه آیا فعالیت کارگزاری‌ها تنها به معاملات بازار بورس انحصار دارد؟ در پاسخ به این موضوع باید گفت که در حال حاضر علاوه بر بازار اوراق بهادار، بورس کالا، بورس انرژی و بورس مشتقات نیز وجود دارد که کارگزاری‌های مختلف متناسب با سیاست‌های خود در این بازارها فعالیت می‌کنند و به‌طور مشابه بابت معاملات شما در این بازارها کارمزد مصوب سازمان را اخذ می‌نمایند. ازآنجایی‌که ممکن است برای شما این سؤال پیش بیاید که در سایر بورس‌های مطرح شده چه فعالیت‌هایی انجام می‌گیرد توضیح مختصری در رابطه با این بازارها مطرح می‌کنیم.
Ⅰ بورس کالا : بورس کالا محلی برای مبادله محصولات کالایی است. برای مثال در این بازار تیرآهن، ورق گرم و سرد و بسیاری از محصولات دیگر پتروشیمی، فلزی، کشاورزی و … مبادله می‌گردد. عرضه‌کنندگان این بازار اشخاص حقوقی هستند و خریداران این بازار نیز عموماً اشخاص حقوقی بورسی و غیربورسی می‌باشند. با توجه به ماهیت و حجم محصولات ارائه‌شده در این بازار اشخاص حقیقی در این بازار وارد نمی‌گردند مگر اینکه یک شرکت حقوقی داشته باشند که محصولات ارائه‌شده در این بازار برای آن‌ها مفید باشد. آدرس سایت شرکت بورس کالای ایران http://www.ime.co.ir/ است.
Ⅱ بورس انرژی : ماهیت ساختاری این بورس نیز مانند بورس کالا است با این تفاوت که در این بازار محصولات حوزه انرژی مانند نفت، برق و … در حجم‌های سنگین ارائه می‌گردد و طبعا عموم متقاضیان محصولات این بازار نیز اشخاص حقوقی است. لازم به ذکر است که برخی محصولات مانند متانول در بورس انرژی عرضه می‌گردند. سایت بورس انرژی ایران http://www.irenex.ir/ است.
Ⅲ بورس مشتقات: در این بازار اوراق مشتقه معامله می‌گردد. اوراق مشتقه اوراقی هستند که مبتنی بر یک دارایی پایه قرار دارند و سررسید این اوراق در تاریخی در آینده است. دارایی‌های پایه این بازار اوراق، سکه طلا، گندم، ذرت و … می‌توانند باشند. فرض کنید که قیمت سکه طلا در حال حاضر ۴ میلیون تومان است. حال شما می‌خواهید به تاریخ ۹۰ روز دیگر تعداد ۱۰ سکه خریداری کنید، از طرفی احتمال افزایش شدید قیمت سکه تا قیمت ۶ میلیون تومان را در آن تاریخ می‌دهید، درنتیجه می‌توانید وارد یک قرارداد آتی سکه طلا (هر قرارداد آتی سکه طلا معادل ۱۰ سکه است) به تاریخ ۹۰ روز دیگر به قیمت اعمال ۵٫۵ میلیون تومان می‌شوید و از این دریچه خود را در برابر افزایش شدید قیمت سکه طلا ایمن می‌کنید، حال اگر تحلیل شما اشتباه بود می‌توانید زودتر از موعد از قرارداد خود خارج شوید. با توجه به ماهیت ابزارهای موجود در این بازار اشخاص حقیقی حضور پررنگی در این بازار دارند و در صورت شناخت مناسب از این بازار سود جذابی را نیز تجربه می‌کنند ولی برای ورود به این بازار سرمایه سنگینی نیاز است درحالی‌که در بازار سهام با ۱۰۰ هزار تومان نیز می‌توانید معامله کنید. البته اگر موقعیت معاملاتی شما به تحویل کالا منجر شود بایستی بر اساس استانداردهای موجود در بورس کالا تحویل کالا انجام پذیرد.
یک مطلب جالب دیگر بخوانید: چطور نزدیکترین کارگزاری بورس را به خود پیدا کنیم؟
★ خدمات کارگزاری‌ها
کارگزاری‌ها صرفاً واسطه معامله‌گری را انجام نمی‌دهند بلکه خدمات متنوعی را ارائه می‌دهند، خدماتی همچون ارائه اعتبار معاملاتی، مشاوره سرمایه‌گذاری برای صاحبان سرمایه، تخفیف کارمزد معاملاتی، ارائه کلاس‌های آموزشی در حوزه تحلیل تکنیکال، تحلیل بنیادی و … می‌پردازند. هم‌چنین خدمات پشتیبانی آنلاین و آفلاین، ارائه مطالب آموزشی رایگان ازجمله دیگر خدمات عمومی کارگزاری‌ها محسوب می‌شود. در ادامه توضیح مختصری در رابطه با این نوع از خدمات ارائه می‌گردد.
✔ اعتبار معاملاتی: برخی از کارگزاری‌ها متناسب با سطح گردش معاملاتی شما( میزان خرید و فروش شما) بر اساس سیاست‌های تعریف‌شده خودشان، اعتبار معاملاتی( مشابه وام بانکی ) را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند که این موضوع می‌تواند جذابیت معاملات در آ> کارگزاری را افزایش دهد زیرا مبلغ سودآوری شما را افزایش می‌دهد.
✔ مشاوره سرمایه‌گذاری: افراد یک جامعه در زمینه‌های متفاوتی تخصص دارند. بسیاری از افراد درزمینهٔ غیرمالی فعالیت دارند درحالی‌که سرمایه‌گذاری در بورس برای تمامی اقشار جامعه توصیه می‌شود. به همین دلیل قطعاً برای انجام یک سرمایه‌گذاری موفق نیازمند تبیین مسائل مختلف در حوزه سرمایه‌گذاری در بورس دارید و به همین دلیل کارگزاری‌های مختلف در این حوزه مشاوره‌هایی را ارائه می‌دهند. البته توجه فرمایید که سطح سرمایه شما به کیفیت خدمات مشاوره‌ای کارگزاران مختلف اثرگذار است، مثلاً برخی از کارگزاران فقط برای سرمایه‌های بالای یک میلیارد تومان خدمات مشاوره ارائه می‌دهند و برخی دیگر بدون توجه به سرمایه شما خدمات مشاوره را ارائه می‌دهند.
✔ تخفیف معاملاتی: همان‌طور که پیش‌ازاین نیز ذکر گردید بابت خدمات ارائه‌شده جهت انجام معاملات در کارگزاری‌ها مبلغی تحت عنوان کارمزد معاملات از شما اخذ می‌گردد که سقف آن توسط سازمان بورس تصویب شده است. با این وجود برخی از کارگزاران متناسب با سیاست‌های خود تخفیفانی در کارمزد معاملات اعمال می‌کنند تا از این طریق بتوانند مشتریان بیشتری را جذب کنند.
برای یافتن بهترین کارگزاری های بورس باید جستجو کنید و ببینید کدامیک از کارگزاران بورسی این خدمات را به نحو مطلوبی به مشتریان خود، به خصوص مشتریان خرد ارائه می دهند.
مؤلف: احمد لحیم گرزاده
